Tahran'dan nükleer denetime yeşil ışık sinyali

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Çarşamba günü yaptığı bir beyanatta Tahran'ın BM'nin nükleer denetim organıyla ilişkileri tümüyle koparamayacağını, fakat denetçilerin ülkeye yeniden girişinin ulusal güvenlik bürokrasisinin zirvesindeki isimlerin inisiyatifinde olduğunu ifade etti.

Bu demeç, Tahran yönetiminin Haziran'da İsrail ile girdiği 12 günlük savaş sonrası Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) ile yürüttüğü ortak çalışmaları durdurma kararından yaklaşık iki ay sonrasına denk geliyor.

Ayrıca Arakçi, Buşehr'deki nükleer güç santraline gelecek haftalarda yeni yakıt çubukları monte etme zorunluluğuna dikkat çekerek, bu işlemin gerçekleştirilebilmesi için UAEA denetçilerinin sahada bulunmasının şart olduğunu kaydetti.

Arakçi, ülkenin resmi haber ajansı IRNA'ya verdiği demeçte, meclisin çıkardığı bir kanun uyarınca denetçilerin ülkeye dönebilmesinin ancak Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nin vereceği bir karara bağlı olduğunu vurguladı.

Tahran'ın ajansla çalışmalarını durdurma kararının arkasında, Haziran ortasında İsrail'in nükleer ve askeri noktalara, ABD'nin ise Fordo, İsfahan ve Natanz'daki tesislere yönelik saldırılarını UAEA'nın kınamaktan kaçınması yatıyordu.

Yaşanan bu gerilim, Donald Trump yönetiminin 2018'de çekildiği 2015 tarihli nükleer paktın yerini alması hedeflenen yeni anlaşma görüşmelerini sekteye uğrattı.

Bu sürecin ardından Tahran, kurumla ilişkilerin "farklı bir boyuta taşınacağını" dile getirirken, bu kapsamda UAEA'nın başkan yardımcısı geçtiğimiz günlerde temaslarda bulunmak üzere ülkeyi ziyaret etti.

Avrupalı güçler İngiltere, Fransa ve Almanya ise Tahran'ın uranyum zenginleştirme programı ve UAEA ile ortak çalışma zemininde uzlaşmaması durumunda, Birleşmiş Milletler yaptırımlarını derhal devreye sokma mekanizmasını işletebilecekleri konusunda bir ikazda bulundu.