İran, ABD ile nükleer müzakerelere onay verdi

Tahran'dan gelen bilgilere göre, İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD ile nükleer müzakerelerin yeniden başlamasına onay vererek önemli bir politika değişikliğine gitti.

Reuters'a konuşan üç İranlı kaynağa göre, bu karar, müzakerelerin artık rejimin hayatta kalması için bir zorunluluk olarak görüldüğü yönündeki karamsar bir iç değerlendirmenin ardından alındı.

Bu hamle, İran'ın uzun süredir devam eden sertlik yanlısı duruşundan, artan askeri ve ekonomik baskılar karşısında pragmatik bir geri adım attığı şeklinde yorumlanıyor.

SAVAŞ KORKUSU VE EKONOMİK ÇÖKÜŞ BASKISI

Kararın arkasındaki temel motivasyonun, Haziran 2025'te İsrail ile yaşanan ve "On İki Gün Savaşı" olarak adlandırılan kısa süreli çatışmanın yarattığı şok olduğu belirtiliyor.

İranlı yetkililer, bu çatışma sırasında "askeri bir çatışmanın bedelini gördüklerini" ve İsrail ile ABD arasında daha fazla tırmanıştan kaçınmak istediklerini ifade ediyor.

Bu savaş, İran'ın nükleer ve askeri tesislerinin savunmasızlığını ortaya koyarken, "Direniş Ekseni" olarak adlandırılan vekil güçlerinin (Husiler hariç) İran'ı savunmak için müdahale etmeyeceğini de gösterdi.

Bu askeri gerçeklik, Avrupalı güçlerin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi yaptırımlarını "snapback" (geri getirme) mekanizmasıyla yeniden uygulama tehdidiyle birleşince, Tahran üzerindeki baskıyı artırdı.

Üst düzey bir yetkili, İran'ın bu yaptırımların yeniden uygulanmasına "dayanamayacağını" itiraf etti.

Bu çifte baskı, Dini Lider'in müzakere masasına dönme kararında belirleyici oldu.

YENİ YÖNETİM VE ESKİ KIRMIZI ÇİZGİLER

İran'ın yeni ılımlı Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın, müzakerelerin "teslim olmak anlamına gelmediğini" belirterek sürece açık kapı bırakması ve pragmatik bir isim olan Ali Laricani'nin Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin başına getirilmesi, müzakereleri hızlandırmaya yönelik adımlar olarak görülüyor.

Ancak Tahran, taktiksel bir değişiklik sinyali verirken, stratejik hedeflerinden vazgeçmiş değil.

İran, ABD'nin uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin tamamen durdurulması yönündeki temel talebini reddetmeye devam ediyor, ancak zenginleştirme seviyelerini sınırlamayı kabul edebileceğini belirtiyor.

Bu durum, İran'ın bir anlaşmanın getireceği ekonomik ve güvenlik faydalarını, temel nükleer kazanımı olan yerli zenginleştirme kabiliyetinden vazgeçmeden elde etmeye çalıştığı hassas bir denge politikasını ortaya koyuyor.

Bu, her iki taraf için de "başarı" tanımının temelden farklı olduğu zorlu bir müzakere sürecinin habercisi.